[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Stworzyć więc to znaczy: uczynić z niczego.Powołać do istnienia, czyli ukonstytuować byt z nicości.Pismo Święte ukazuje to znaczenie poczynając od pierwszego słowa Księgi Rodzaju: „Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię”.Odpowiednikiem „stworzył” jest termin hebrajski bara, który oznacza działanie o niezwykłej mocy, którego jedynym podmiotem jest Bóg.Znaczenie interwencji Boga „na początku” jest coraz lepiej rozumiane w refleksjach podejmowanych w czasach po Wyjściu, a Druga Księga Machabejska przedstawia ją ostatecznie jako tworzenie „z niczego” (7,28).O tworzeniu „z niczego” (creatio ex nihilo, dokładniej: ex nihilo sui et subiecti) mówią z kolei Ojcowie Kościoła i teologowie, którzy dostarczają dalszych wyjaśnień na temat owego działania Boga.W akcie stworzenia Bóg jest Sprawcą wyłącznym i bezpośrednim nowego istnienia; nie ma tu mowy o obecności przed tym aktem jakiegokolwiek tworzywa.6.Bóg jako Stwórca jest niejako „poza” stworzeniem, a stworzenie jest „poza” Bogiem.Równocześnie stworzenie w całości i bez reszty zawdzięcza Bogu to, że istnieje (to, że jest, i czym jest), gdyż w całości i bez reszty pochodzi od Boga: z Jego mocy.Można także powiedzieć, iż poprzez tę stwórczą moc (wszechmoc) Bóg jest w stworzeniu, a stworzenie w Nim.Jednakże ta immanencja Boga w niczym nie narusza właściwej dla Niego stwórczej transcendencji wobec wszystkiego, czemu daje istnienie.7.Kiedy apostoł Paweł stanął na ateńskim Areopagu, w taki sposób odezwał się do zebranych tam słuchaczy: „Przechodząc bowiem i oglądając wasze świętości jedną po drugiej, znalazłem też ołtarz z napisem: «Nieznanemu Bogu».Ja wam głoszę to, co czcicie, nie znając.Bóg, który stworzył świat i wszystko na nim, On, który jest Panem nieba i ziemi” (Dz 17,23-24).Rzecz znamienna, że Ateńczycy, którzy uznawali wielu bogów (pogańskie wielobóstwo), tych słów o jednym Bogu - Stworzycielu wysłuchali bez sprzeciwu.I to również zdaje się potwierdzać, że prawda o stworzeniu stanowi punkt zbliżenia w stosunku do ludzi wyznających różne religie.Może jest to prawda w jakiś pierwotny i elementarny sposób zakorzeniona w wielu religiach, chociaż nie posiadają one dostatecznie jasnych pojęć jak te, które zawarte są w Piśmie Świętym.(15.1.1986)46.STWORZENIE: BÓG POWOŁUJE Z NICOŚCI DO ISTNIENIA ŚWIAT I CZŁOWIEKA1.Prawda, że wszystko, co istnieje poza Bogiem, zostało przez Niego stworzone, czyli wyprowadzone z nicości — czyli prawda o stworzeniu świata i człowieka przez Boga — znajduje swój wyraz już na pierwszej stronicy Pisma Świętego, chociaż jej pełne wyjaśnienie następuje dopiero w dalszym ciągu Objawienia.Na początku Księgi Rodzaju znajdujemy dwa „opisy” stworzenia.Opis drugi, który wedle sądu uczonych powstał wcześniej niż pierwszy, ma bardziej obrazowy i konkretny charakter, posługuje się słowem „Jahwe” na określenie Boga i stąd uważany jest za „źródło jahwistyczne”.Opis pierwszy, późniejszy co do czasu powstania, jest bardziej systematyczny i teologiczny; na określenie Boga stosuje słowo Elohim.Całość dzieła stworzenia ujęta jest w tym opisie w ramy sześciu dni.Ponieważ dzień siódmy jest określony jako dzień odpoczynku Boga — stąd wniosek, wysunięty przez specjalistów — o charakterze kapłańskim i kultycznym tego tekstu.Przedstawiając Boga - Stwórcę na podobieństwo człowieka przy pracy, autor tekstu z Księgi Rodzaju pragnął równocześnie ugruntować pouczenie płynące z Dekalogu o powinności święcenia dnia siódmego.2.Sam opis dzieła stworzenia zasługuje na to, aby był często odczytywany i rozważany, w liturgii i poza liturgią.Zachodzi w nim ścisła ciągłość, a zarazem wyrazista analogia, gdy chodzi o poszczególne dni.Rozpoczyna się od słów: „Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię”, to znaczy cały widzialny wszechświat.Z kolei opis każdego dnia zaczyna się od słów: „Bóg rzekł: «Niechaj się stanie»”, lub też od innego zwrotu analogicznego.W mocy tego słowa Stwórcy: fiat, „Niechaj się stanie”, powstaje stopniowo świat widzialny.Ziemia na początku „była bezładem i pustkowiem” (chaos), następnie pod działaniem stwórczego słowa Boga uładziła się, stała się zdatna do życia, stopniowo też napełniła się wielorakimi istotami żyjącymi, roślinami i zwierzętami, pośród których na końcu stworzył Bóg człowieka „na obraz Boży” (Rdz 1,27).3.Tekst ten ma znaczenie nade wszystko religijne i teologiczne.Nie sposób szukać w nim jakichś elementów istotnych z punktu widzenia szczegółowych nauk przyrodniczych.Tak więc wielokierunkowe badania dotyczące powstania i rozwoju poszczególnych gatunków w przyrodzie nie znajdują w tym opisie ani żadnej „wiążącej” dyrektywy, ani też istotnego ograniczenia.Co więcej, z prawdą o stworzeniu świata widzialnego — tak jak jest ona przedstawiona w Księdze Rodzaju — nie koliduje również w zasadzie teoria ewolucji przyrody, jeśli nie wyklucza się w niej przyczynowości Bożej.4.W całości obraz świata, jaki wyszedł spod pióra natchnionego autora, odpowiada ówczesnej kosmologii, w którą została wpisana — jako całkowicie oryginalna — prawda o stworzeniu wszystkiego przez Boga: prawda objawiona.Tekst biblijny wyraża z jednej strony całkowitą zależność świata widzialnego od Boga, który jako Stwórca ma całkowitą władzę nad wszelkim stworzeniem (tzw.dominiumaltum), równocześnie jednak uwydatnia wartość wszystkich stworzeń w oczach Boga.Wiadomo, że opis poszczególnych dni stworzenia kończy się zdaniem: „a widział Bóg, że były dobre”.Gdy chodzi o dzień szósty — po stworzeniu człowieka, będącego ośrodkiem wszechświata, czytamy: „A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre” (Rdz 1,31).Biblijny opis stworzenia ma charakter ontologiczny: mówi o bycie, i zarazem aksjologiczny: daje świadectwo wartości.Tak więc stwarzając świat ze swej nieskończonej dobroci, Bóg stworzył go dobrym.Taka jest zasadnicza nauka, jaką wydobywamy z kosmogonii biblijnej, przede wszystkim z wstępnego opisu Księgi Rodzaju.5.Opis ten, wraz ze wszystkim, co Pismo Święte mówi w różnych miejscach o dziele stworzenia i o Bogu Stworzycielu, pozwala nam uwydatnić następujące elementy:I.Bóg stworzył świat sam.Potęga stwórcza Boga jest nieprzekazywalna: incommunicabilis.II.Bóg stworzył świat z własnej woli, bez żadnego zewnętrznego przymusu ani też wewnętrznego zobowiązania.Mógł stworzyć albo nie stworzyć.Mógł stworzyć świat taki albo inny.III.Świat został stworzony przez Boga w czasie, a więc nie jest odwieczny: ma początek w czasie.IV.Świat stworzony przez Boga jest też stale podtrzymywany przez Stwórcę w istnieniu.Podtrzymywanie to jest poniekąd ciągłym stwarzaniem (conservatio est continua creatio).6 [ Pobierz całość w formacie PDF ]